Ýstanbul’un Asya yakasýndaki en eski yerleþimlerden Beykoz’da ve yeni geliþen bölge olan Çekmeköy’de 2B endiþesi yaþanýyor. Rayiç bedelleri çok yüksek bulan Ekþioðlu Mahallesi sakinlerinin tek beklentisi fiyatlarýn aþaðýya çekilmesi. Mahalleli, “Ne evimizi  alabilecek paramýz ne de gidecek yerimiz var”diyor.
Yanyana dizilmiþ gecekondular ile 4-5 katlý apartmanlarýn bulunduðu Çekmeköy’deki Ekþioðlu Mahallesinde bir süredir huzursuzluk hakim.

Mahalledeki 2B arazileri için öngörülen rayiç bedeller mahalleliye geceleri uyku uyutmuyor. Zira istenen fiyatlar, mahallelinin bütçesini kat be kat aþýyor.

Rayiç fiyatlarý protesto için geçtiðimiz haftasonu Þile otobanýný trafiðe kapatan mahallelinin durumunu en iyi bilen kiþi Muhtar Ali Rýza Ekþi. “Biz buraya geldiðimizde gaz lambasýnýn ýþýðýnda otururduk, hiçbir þey yoktu. Çamuru öptük, toz toprak içerisinde yaþadýk. Biraz düzen saðladýk. ÞimdiBeykoz’da deniz manzaralý arazilerden daha fazla parayý burasý için istiyorlar” diyen Ekþi, 44 yýl önce Ýstanbul’a Rize’den gelmiþ.

10 bin 500 nüfuslu mahallede yaklaþýk 400 parsel 2B arazisinin mevcut olduðunu belirten Ekþi, mahallede yaþanlarýn ancak yüzde 3’ünün rayiç bedelleri ödeyebileceðini belirterek, “Sabahtan beri en az 100 fakirlik kaðýdý verdim. 100-150 liranýn peþinde olan halk bu rayiç bedelleri nasýl ödeyecek?”diye soruyor. Ekþioðlu mahallesindeki 2B arazileri için öngörülen fiyatlar metrekare için 300 ila 2 bin 500 TL arasýnda deðiþiyor.

Nereye gideriz?

Ekþi ile mahallenin sokaklarýnda yürümeye baþlýyoruz. Bizi her gören, “Aman derdimize derman olun”diye baþlýyor çaresizliðini anlatmaya... Aslýnda hepsinin hikayesi farklý olsa da kafalarýndaki soru iþareti ortak:

Biz nereye gideceðiz?

ÝSKÝ’den emekli Nevzat Altunbaþ 1968’de Ýstanbul’a gelmiþ. 26 senedir, Ekþioðlu mahallesinde o zaman 200 TL verip aldýðý arsanýn üzerine 800 TL harcayarak yaptýðý gecekondusunda oðlu ve eþi ile birlikte yaþýyor. 24 yaþýndaki oðlu iþsiz olan Altunbaþ’ýn tek geliri emekli maaþý... Hem kendisi hem eþi kanserle mücadele eden Altunbaþ, “Benden 50 bin lira istiyorlar. Ben bu parayý asla veremem. Bu evimi alsalar gidebileceðim bir yer de yok. Ne yapacaðým bilmiyorum” diyor.

‘Gidecek evimiz yok’

Altunbaþ’ýn gecekondusundan çýkar çýkmaz 5 katlý apartmanýn giriþ katýndaki penceresinden bakan Hakime Tanýr baþlýyor anlatmaya: “Ýstanbul’a 24 yýl önce Erzurum’dan geldik. Bir sene kirada yaþadýk. Sonra 6 kardeþ birleþip bu arsa alýndý. Þimdi bu apartmanda 6 dairede 32 kiþi yaþýyoruz. Buranýn metrekaresi için 575 TL istiyorlar. Ne yapacaðýz diye kara kara düþünüyoruz. Evi býrakýp gideceðiz. Çünkü bu parayý ödeyecek gücümüz yok. Evi býrakýnca da gidecek yerimiz yok gerçi... Köye dönelim desek köyde evimiz yok. Devlet satýn almak isterse satacaðýz.”

%20’sini ödemek zorundalar

Ekþioðlu mahallesinin sokaklarýnda yürümeye devam etikçe adým baþý benzer hikayelerle karþýlaþýyoruz. Mahallelinin gündemi rayiç bedeller... 1986’da Bingöl’den gelen Menküf Düzyazar, kamudan emekli olmuþ. 3 oda 1 salon olan gecekonudusunda öðrenci olan 20 yaþýndaki oðlu ve eþi ile birlikte yaþýyor. 215 metrekarelik arazisi için 96 bin TL istenen Düzyazar, “Nasýl ödeyeceksiniz bu parayý” diye sorunca,“Emekli adam nasýl ödesin? Býrakýp gideceðiz, kiraya çýkacaðýz” yanýtýný veriyor.

Kara kara ihbarname yolu gözleyen mahalleli, ihbarnamenin gelmesinin ardýndan 3 ay içerisinde kendilerinden istenen rayiç bedelin yüzde 20’sini yatýrmak zorunda... Fakat mahalleliden istenen rayiç bedeller o kadar yüksek ki birçoðu yüzde 20’lik bedeli karþýlayacak nakit parayý hayatýnda hiç bir arada görmemiþ.

Mahallede en yüksek fiyat talep edilen isim ise Hýdýr Ergül. Ergül’ün otoban kenarýndaki arazisinin yanýndaki evin metrekaresi için 530 TL istenirken, Ergül’ün arazisinin tamamý için 9 milyon TL talep ediliyor. Aslen Elazýðlý olan elektrik mühendisi Ergül’ün iki katlý villasý ile makine parçalarý üreten küçük atölyesini 3.5 milyon TL verene satmaya hazýr... “Ben yýllarca bu ülkeye hizmet verdim. Ýþçi çalýþtýrdým, istihdam yarattým, vergi ödedim. Ýþgalci de deðilim. Buraya geldiðimde bu arsayý parasýný ödeyip aldým” diyen Ergül, rayiç bedellerin açýklanmasý ile saðlýðýndan da olduðunu söylüyor.

Ergül, “Þekerim þimdi 400’ün altýna inmiyor. Gelin bir gece bizimle kalýn burada akþamlarýmýz nasýl geçiyor görün. Ben düþünmekten hasta oldum, tansiyonum, þekerim çýktý. Çocuklarým akþamlarý benim halimi görünce aðlýyor” diye konuþuyor. Rayiç fiyatlarý ilk öðrendiðinde arazisini satmak için bir emlakçý ile iletiþime geçmiþ. Emlakçýya arazinin metrekaresini ve istediði ücreti söyleyince emlakçýdan gelen soru karþýsýnda gülsün mü aðlasýn mý bilememiþ: “Araziniz Baðdat Caddesi’nin neresinde?”

Devlet versin biz çýkalým

680 lira emekli parasý olduðunu söyleyen Ergül, kullandýðý ilaçlar nedeniyle bunun bir kesminin de kesildiðini belirterek, “4 kiþi bu parayla nereye gider, nasýl yaþarýz” diyor. Ergül’ün aslýnda mahalleli için de bir önerisi var: “Bizden istedikleri parayý bize versin devlet ben buradaki herkesi çýkmaya ikna ederim. Hepimiz satar gideriz. Ya da Suriyelilere verdikleri gibi bize de çadýr versinler. Hem yemeye de para vermeyiz. Benden þimdi 3 ayda istenen 2 trilyonu ödeyemem çünkü ben...”

Beykoz da tedirgin

Beykoz’a baðlý Gümüþsuyu Mahallesi’nde 2 bin 200 parsel 2B arazisi bulunuyor. Metrekaresi 300 ila 750 TL arasýnda deðiþen arazilerin sahipleri “Burayý bize býrakmazlar” korkusu yaþýyor.
17 sene önce Gümüþhane’den kalkýp Gümüþsuyu mahallesine gelen 36 yaþýndaki Tuncay Soylu mahallelinin sesi oluyor: “Benim hakkým alýnýp da bir baþkasýna verildiði zaman hoþ olur mu? O insan da ben insan deðl miyim? Sonra sizin paranýz var benim param yoksa bu Türkiye’de benim yaþama hakkým yok mu? Eðer burasý deðerliyse, bu manzarayý görüyorsa, ben de burada oturayým. Benim þansým da bu olsun. Sonuç olarak ben de insaným.”

Yüzde 60’ýný Gümüþhanelilerin oluþturduðu Gümüþsuyu mahallesinde 220 metrekare civarýnda arazisi bulunan Soylu, “Benim istenilen parayý ödeyebilecek durumum yok. Bunu taksitlendirseler ne olur? Biz 2 bin TL dosya parasý yatýrmakta zorlandýk” diye yakýnýyor.

‘Ýnsanlar aðlayacak’

Mahmut Þevketpaþa Muhtarý Yakup Çelik de 2B maðdur-larýndan... “Burada 600 parça var. Bunlar dededen babaya ondan da çocuklarýna kalmýþ. Böyle olunca bir topraktan geçen nüfuslar giderek çoðaldý.  Çelik metrekaresi 80 ile 180 TL arasýnda deðiþen araziler için, “Burada kimse buralarý alamaz” diye ekliyor. Kendisinin de biri 1.5 dönüm, diðeri 3 bin 800 metrekarelik arazileri alamayacaðýný ancak birini satýp diðerini alabileceðini anlatýyor ve noktayý koyuyor:“Ýnsanlar aðlayacak onu söyleyeyim.”

2B NEDÝR?

2B ile ilgili yasal süreç 6831 sayýlý Orman Kanunun 2. maddesinde 2896 sayýlý yasa ile deðiþiklik yapýlarak, orman vasfýný kaybeden yerlerin orman sýnýrlarý dýþýna çýkarýlabiliceðine dair hüküm getirilmesiyle baþladý. Türkiye Cumhuriyeti sýnýrlarý dahilinde, orman vasfýný yitirmiþ, kadastro marifetiyle orman alanlarý dýþýna çýkartýlmýþ, bir daha geri kazanýlamayan ve ýslah edilemeyen araziler kanunun 2. maddesinin B bendinde tanýmlandýðý için kamuoyunda  2B olarak adlandýrýldý.

473 bin hektarlýk alaný kaplayan bu araziler üzerinde, su, doðalgaz, elektrik gibi altyapýsý, devlet tarafýndan saðlanmýþ bulunan 400 bin civarýnda yapý yer alýyor. Orman vasfýný kaybetmiþ olan bu araziler günümüzde orman köylüsü olmayan kiþi ve kuruluþlarýn iþgali altýnda. Artýk þehirleþen 2B arazilerinde hak sahibi olanlarýn bir kýsmý bu yerleri “Orman köylüsünden satýn aldýklarýný” savunuyor.