Yeni Borçlar Kanunu 1 Temmuz´da yürürlüðe giriyor. Kanun içinde þüphesiz en önemli konu eski kiracýlarla ilgili. Ekonomi hocasý Þükrü Kýzýlot, Hürriyet´teki köþesinde uygulamasýna sadece 5 ay kalan bu konuyu yazdý. Ýþte o yazý:

Kiracýlarda evi ve iþyerini tahliye korkusu baþladý

1 TEMMUZ 2014 tarihine, yaklaþýk 5 ay kaldý.
1 Temmuz’da yürürlüðe girecek düzenlemeler, 10 yýlýný doldurmuþ kiracýlarý, “kara kara” düþündürmeye baþladý.
Nedenine gelince, ev ya da iþyeri sahipleri, 10 yýlý dolduran kiracýlarýný “hiç bir gerekçe göstermeden” çýkartabilecekler.

BU DA NEREDEN ÇIKTI?

Merak edenler için açýklayalým.
1 Temmuz 2012 tarihinden itibaren, Yeni Borçlar Kanunu yürürlüðe girdi.
Bu Kanun’un 347. maddesinde de “10 yýlý dolduran kiracýlarýn, gerekçesiz olarak çýkartýlmasý” konusunda, “mal sahiplerine bir hak” tanýndý.
Buna göre, 1 Temmuz 2012’de yani kanunun yürürlüðe girdiði tarihte, kira sözleþmesi 10 yýlý tamamlamýþsa, 1 Temmuz 2014’ten itibaren mal sahibi kiracýsýný gerekçesiz olarak, ev ya da iþyerinden çýkartabilecek. Bunun için sözleþmenin bitiminden “en az üç ay önce” kiracýya yazýlý bildirimde bulunulacak.
ÖRNEK: Cemil Bey, 1 Temmuz 2012 itibariyle 11 yýllýk kiracýdýr. 
Buna göre, mal sahibi, 1 Temmuz 2014 tarihinden itibaren “tahliye” sürecini baþlatabilecek. 
Hukuki konular bir uzmanlýk iþi olduðu için bu aþamada bir avukattan destek alýnmasýnda yarar vardýr.

5 YILI DOLDURANLARLAR 2017’DE

“Peki ama benim kiracý 10 yýlý doldurmadý. Ben ne yapacaðým?” diyecek olanlar da unutulmamýþ.
10 yýlý doldurmayan ama 5 yýlý aþan kiracýlar da diðerlerinden “üç yýl sonra” çýkartýlabilecek.
Borçlar Kanunu’nun Geçici 2. maddesinde 5 yýlý dolduran kiracýlar için de bir düzenleme var.
Buna göre; 5 yýlý dolduran kiralamalarda, Borçlar Kanunu’nun yürürlüðe girdiði 1 Temmuz 2012 
tarihinden 5 yýl sonra (yani 1 Temmuz 2017’den itibaren) kiracýyý gerekçesiz çýkartabilme uygulamasý baþlayabilecek.

ÞÝMDÝDEN ÖNLEM ALIN

10 yýlý dolduran kiracýlarýn, 1 Temmuz 2014 tarihini beklemeden, mal sahipleri ile þimdiden konuþup, “yeni bir sözleþme” yapmalarýnda yarar var.
Özellikle bulvar ya da cadde üzerinde olan ve büyük bir müþteri potansiyeli bulunan iþ yerlerini kiralamak isteyenler þimdiden harekete geçtiler veya geçmek üzereler.
Mal sahiplerine “Siz 10 yýlý dolduran kiracýnýzý, 1 Temmuz 2014’ten itibaren kira yýlýnýn bitim tarihi itibariyle çýkartýn. Ben þu kadar hava parasý ve bir kat fazla kira vermeye hazýrým” diyerek, mal sahiplerinin kafasýný çeliyorlar. Bazýlarý, mal sahibine ciddi bir “ön ödeme” yapýp, sözleþme imzalatýyor.

ÝÞYERÝ KÝRA ARTIÞI SERBEST

6217 Sayýlý Kanun’un Geçici 2. maddesi ile; 1 Temmuz 2020 tarihine kadar, iþyeri kira artýþlarý serbest 
býrakýldý.
Buna göre, iþyeri kiralarýnda 1 Temmuz 2020 tarihine kadar 
“sözleþme serbestisi” olacak. Ýþ yeri sahibi isterse kiranýn yüzde 20’si veya ÜFE + yüzde 10 ya da daha yüksek oranda zam yapabilecek. Daha açýk bir anlatýmla, iþyeri kiracýsý mal sahibine “Arkadaþ yýllýk enflasyon yüzde 8. Sen istiyorsun yüzde 18 zam. Kabul etmiyorum enflasyondan bir puan daha fazla zam yapmýyorum” diyemeyecek.
Ancak, devam eden kira sözleþmelerinde “kira artýþ oranýnýn tanýmý” yapýlmýþsa, sözleþme devam ettiði sürece mal sahibi, sözleþme hükümlerine uymak zorunda kalacak.

KONUT KÝRA ARTIÞI ÜFE ÝLE SINIRLI

Yeni Borçlar Kanunu’na göre, konut kiralamalarýnda; yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak artýþ, bir önceki kira yýlýnda Üretici Fiyat Endeksindeki (ÜFE) artýþ oranýný geçmeyecek þekilde belirlenecek.
Bu kural, “bir yýldan uzun süreli” kira sözleþmelerinde de geçerli olacak.
Sözleþmede kira bedeli “yabancý para” olarak belirlenmiþse, 5 yýl geçmeden kira bedelinde deðiþiklik yapýlamayacak.